Nihai kullanım, gümrük mevzuatında belirlenen hükümler çerçevesinde eşyanın kullanılması durumunda, gümrük vergilerinden indirim veya muafiyet sağlayan bir sistemdir. 

NK sistemi;

• Üretim girdi maliyetlerinin azaltılması,
• Yerli üretimin desteklenmesi, 
• Katma değer yaratılması, 
• İstihdamın arttırılması, 

Gibi hususları desteklemekte ve teşvik etmektedir. 

Nihai Kullanım Sisteminin İşleyişi 

İthalatçı veya temsilcilerinin eşyanın indirimli veya sıfır gümrük vergisi oranlarından faydalanabilmesi için, eşyanın serbest dolaşıma giriş beyannamesi öncesinde, bazı özel durumlarda tescil sonrasında izin alınması şartına bağlıdır. 

Eşyanın kanuni gümrük vergisi ile indirimli vergi tutarı arasındaki fark teminat olarak yatırılır ve eşyanın nihai kullanıma tahsis edilmesine ilişkin şartları karşıladığına ilişkin raporun ibrazı sonrasında yatırılan teminatın geri iade alınması esasına dayanmaktadır. 

Nihai Kullanım Tespit Raporlarının Düzenlenmesi 

Serbest dolaşıma giriş beyannamesi ve eşyaların nihai kullanıma tabi tutulmasına yönelik işleme faaliyetlerinin tamamlanmasının ardından, rejimin sonlandırılması ve ödenen teminatın geri iade alınabilmesi için NK1 tespit raporunun yetkilendirilmiş gümrük müşavirince düzenlenerek, beyannamenin tescil edildiği gümrük idaresine ibraz edilmesi gerekmektedir. 

NK1 tespit raporlarının düzenlenmesinde, 

• NK izin hükümleri ve uygunluğu,
• İzin süresi, 
• Üretim faaliyetleri ve aşamalarının değerlendirilmesi, 
• NK iznine haiz firmanın üretim kapasitesi, 

Değerlendirilerek, eşyanın öngörülen süre dahilinde, nihai kullanıma tahsis edilip edilmediği ve öngörülen amaçlar için kullanılıp kullanılmadığının tespiti yapılmaktadır.